Hver er munurinn á nýsköpun og uppfinningu?

Ertu ekki með neina hugmynd/vöru?

Fimm leiðir til að finna hugmyndir

1. Gömul hugmynd, ný nálgun

Einbeittu þér að því að aðlaga eða þróa hugmynd sem þegar er til. Það gæti hugsanlega verið eitthvað sem ekki er til á svæðinu eða jafnvel landinu sem þú býrð í.

2. Markaðstækifæri

Þín eigin reynsla getur hjálpað þér að greina markaðstækifæri, til dæmis vöru eða þjónustu sem fólk hefur áhuga á en er ekki í boði sem stendur. Þetta markaðstækifæri gæti komið sem hugboð: „Ef þetta væri til þá myndu örugglega margir kaupa þetta“.

3. Byggðu á eigin hæfileikum

Þetta er líklega ein algengasta leiðin við að koma fram með nýsköpunarhugmynd og vinna að henni og endurspeglar hún kannski að einhverju leyti þörfina fyrir að vera sinn eigin herra og vera við stjórnvölinn. Kannski langar þig að vinna út frá þeim verkefnum sem þú ert þegar að fást við á þann hátt að þú sitjir í bílstjórasætinu í stað þess að vinna fyrir aðra.

4. Gerðu það betur

Oft gefast tækifæri til að koma inn á markað og ná viðskiptum frá þeim sem eru þar fyrir. Þú gætir mögulega gert það með því að bjóða ódýrara verð eða betri þjónustu en aðilarnir sem eru fyrir á markaðnum. Nýr rekstur getur einnig haft áhrif á það hvernig vörur og þjónusta er seld, t.d. með því að nota aðrar leiðir á borð við internetið

5. Að finna upp nýja vöru

Uppfinningar og nýjar vörur geta skilað mjög góðum árangri og vinsældir nýrrar vöru geta orðið mjög miklar á skömmum tíma. Að mörgu er þó að hyggja og vert er að hafa í huga einkaleyfi og höfundarrétt. Eins er vert að geta þess að vöruþróun getur verið dýrt og erfitt ferli, sérstaklega fyrir tæknilegar uppfinningar.

Hugarflæðisaðferðir

Hugarflug er notað þegar hópur er fenginn til að koma með sem flestar hugmyndir, burtséð frá gæðum þeirra. Það eru oft villtustu hugdetturnar sem kveikja frumlegustu hugmyndirnar.

Opna-loka-aðferðin

Opna-loka-aðferð Karin Dam er einfalt líkan sem hægt er að nota við smærri eða stærri áskoranir. Líkanið samanstendur af opnunarstigi þar sem áskorunin er kynnt og (margar) hugmyndir eru þróaðar til að leysa áskorunina. Þá fylgir yfirlit þar sem flokkun hugmynda á sér stað en næst er ferlið þrengt að lokunarstiginu með því að velja og móta viðeigandi og raunhæfar lausnir við áskoruninni

ÁSKORUNIN: Stutt lýsing á áskoruninni eða vandamálinu sem á að leysa.

OPNUNARSTIGIÐ: Hér koma fram margar hugmyndir sem geta ef til vill leyst vandamálið. Hugmyndavinnan á að vera opin, ímyndunaraflið fær að leika lausum hala og engin hugmynd er of fáránleg eða vitlaus á þessu stigi. Hugrenningatengsl við aðrar hugmyndir verða til og gagnrýni á hugmyndir er bönnuð.

YFIRLITSSTIGIÐ: Hér er rennt yfir allar hugmyndir, þær eru greindar og flokkaðar saman. Engri hugmynd er hent á þessi stigi og enn er gagnrýni bönnuð – ekki skal leggja mat á hugmyndir hér. Með þessu myndast yfirlit yfir áskorunina og lausnamöguleikana eftir flokkum.

LOKUNARSTIGIÐ: Hér er besta hugmyndin til að takast á við áskorunina valin og unnið áfram með hana. Gera þarf ýmsar prófanir og rannsóknir, t.d. frumgerðarsmíði og notendapróf (e. user testing) til að sjá hvort hugmyndin henti til að leysa áskorunina. Ef allt lítur vel út getur hugmyndin farið yfir á aðgerðastigið. Oft skjóta nýjar lausnir eða jafnvel nýjar áskoranir upp kollinum í gegnum allt ferlið og þá er farið á opnunarstigið á ný. Þetta ferli getur endurtekið sig oft.

AÐGERÐIR: Hafinn er nauðsynlegur undirbúningur þess að hugmyndin getið orðið að veruleika og aðgerðaráætlun er útbúin. Hluti af þeim undirbúningi er að greina væntanlegan markað og markhóp, hugsanlega samkeppni og dreifileiðir, útbúa fjárhagsáætlun og leita hugsanlegra samstarfsaðila. Þessari vinnu lýkur með viðskipaáætlun og nánari kynningu á hugmyndinni og þetta tvennt er góður grunnur að fyrstu styrkumsóknunum.

Þankahríð og þankaskrift (e. brainwriting)

Grunnhugmyndin að þankahríð er að nýjar hugmyndir geti kviknað hjá fólki með því að hlusta á aðra en eitt grundvallarmarkmiða þannig hugarflugsfundar, er að ná fram keðjuverkandi samspili og hugmyndasköpun allra þátttakenda. Í mörgum tilfellum hentar þessi aðferð vel en þó á hún alls ekki alltaf við. Fólk er misjafnlega reiðubúið til að tala og segja frá hugmyndum sínum á svona fundum, þankahríðinni þarf að stýra markvisst til að hún gangi vel fyrir sig og það er bara einn sem getur talað í einu – ef einhver einn einstaklingur yfirgnæfir fundinn komast aðrir hreinlega ekki að. Því geta svona fundir endað með fáum hugmyndum og/eða litlum árangri.

Þankaskriftin gengur hins vegar út á það að allir geti skrifað niður hugmyndir sínar í einu. Hver þátttakandi eða hópur skrifar hugmyndir sínar niður á blað sem gengur svo til annarra sem bæta sínum hugmyndum við. Þannig hafa allir þátttakendur jafna möguleika á að koma hugmyndum sínum á framfæri og þær verða því oft fleiri en í þankahríðinni.

Ein útgáfa af þankaskrift er „6-3-5-þankaskrift“. Hún gengur út á að þrjár hugmyndir eru skrifaðar niður á fimm mínútum, síðan er blaðið sent áfram og þetta gert aftur. Þetta er endurtekið sex sinnum. Í tuttugu manna hópi verða á þennan hátt til 360 hugmyndir á hálftíma og mikilvægast af öllu er að síðustu hugmyndirnar sem verða til hafa ákveðna dýpt því sex manneskjur hafa átt sinn þátt í að búa þær til.

Síðan þarf bara að velja á milli þeirra.

Val á hugmyndum

Þegar margar hugmyndir hafa komið fram verður að lokum að velja eina og einbeita sér að henni. Hægt er að nýta einhverja þætti úr öðrum hugmyndum en hér er aðferð til að aðstoða við valið.

1. Byrjað er á að forgangsraða hugmyndunum þannig að sú sem talin er vænlegust sé fremst. Síðan sú næstbesta, þriðja besta og svo framvegis …

2. Fyrir hverja einstaka hugmynd skal huga að þeim auðlindum og þáttum sem þurfa að vera til staðar til að þróa hugmyndina, framleiða eða koma henni í framkvæmd. Síðan þarf að fylla út blað eins og það sem er hér fyrir neðan, skipt upp eftir litum, og skrifa þættina í kassana: Grænt (Auðvelt í framkvæmd), blátt (Sérfræðiaðstoð þarf til) og rautt (Mjög erfitt að framkvæma).

3. Að lokum er valin sú hugmynd þar sem græni liturinn kemur oftast fyrir, blái einstaka sinnum en aldrei sá rauði.

Einnig er hægt að nota töfluna úr „Leiðarvísi fyrir frumkvöðla“, sem Nýsköpunarmiðstöð Íslands gaf út, til að leggja mat á hugmyndir. Því fleiri stig sem hugmyndin fær, því meiri ástæða er að fara af stað með hana. Athugið þó að flokkarnir hafa mismikið vægi eftir hugmyndum; þó svo að hugmyndin sé algerlega brilliant, fái mörg stig og þar fram eftir götunum getur verið erfitt eða jafnvel vonlaust að fara af stað með hana. Það getur t.d. verið vonlaust fyrir þig að framkvæma hana, hún gæti kostað 150+ milljarða í stofnkostnað o.s.frv.

Ýmislegt efni úr Nýsköpunarkeppni grunnskólanna. Það nýtist vel þó fyrir kennara framhaldsskólanna – sem og aðra – sem eru að stíga sín fyrstu skref í nýsköpunar- eða hugmyndavinnunni.

Nokkrar rafrænar námsbækur úr Nýsköpunarkeppni grunnskólanna